Klimaattafel: Wie geen energie bespaart, gaat het voelen in de portemonnee
Om iedereen zover te krijgen dat ze hun woningen en bedrijfsgebouwen van het aardgas afkoppelen, moet de energiebelasting op aardgas de komende twaalf jaar met circa 75 procent stijgen. De belasting op stroom zou dan juist met meer dan de helft moeten dalen om de aanschaf van elektrische warmtepompen financieel aantrekkelijk te maken.
Bron: Volkskrant/Yvonne Hofs 21 juni 2018, 2:00
Deze stapsgewijze ‘verschuiving’ van de energiebelasting wordt vrijwel zeker opgenomen in het Klimaatakkoord, het pakket maatregelen dat moet bewerkstelligen dat de Nederlandse uitstoot van broeikasgassen voor 2030 met 49 procent daalt.
Deelnemers aan de klimaattafel ‘Gebouwde Omgeving’ onder aanvoering van Diederik Samsom bevestigen dit tegenover De Media. Samsom laat de koopkracht- en gedragseffecten van deze belastingverschuiving doorrekenen door het ministerie van Economische Zaken. Naar aanleiding van die berekening kunnen de plannenmakers het tarief nog aanpassen.
Op 26 juni kwamen de onderhandelaars (o.a. milieuorganisaties, gemeenten, woningcorporaties, huiseigenaren, energie-, bouw- en installatiebedrijven, vakbonden en banken) voor de laatste keer bijeen en moeten ze een eindvoorstel opstellen. In de tweede week van juli volgt definitief voorstel.
Energiebelasting
Particulieren en bedrijven betalen sinds 1996 een vast bedrag aan energiebelasting. Kleinverbruikers als gezinnen betalen 26 cent per kubieke meter aardgas en 10,5 cent voor elk kilowattuur stroom. In het voorstel van Samsom gaat de gasbelasting de komende jaren geleidelijk met 20 cent omhoog en de stroomheffing met 7,3 cent omlaag.
Voor grootverbruikers van aardgas geldt nu een zeer laag belastingtarief van 1 tot 6 cent per kubieke meter. De klimaattafel wil dat de energiebelasting op aardgas voor hen procentueel evenveel stijgt als die voor de kleinverbruikers.
Een forse verhoging van de energiebelasting op aardgas komt hard aan bij huishoudens met een laag inkomen, zeker als zij in een slecht geïsoleerd huis wonen. De energierekening van een gemiddeld huishouden stijgt hierdoor met circa 80 euro per jaar (de gasrekening gaat met circa 280 euro omhoog, terwijl de stroomrekening circa 200 euro lager uitvalt). Samsom wil die verhoging compenseren met een vaste korting op de stroomrekening van 81 euro. Daardoor zouden huishoudens er gemiddeld niet op achteruit gaan. Maar huishoudens die geen energiebesparende maatregelen nemen, op aardgas blijven stoken en in een slecht geïsoleerd huis wonen (ruim een op de vijf huizen) stijgt de energierekening met 10 tot 35 procent, blijkt uit de doorrekening van de voorkeursvariant van Samsom. Degenen die al die investeringen wel doen, worden beloond met een verlaging van de energierekening met 13 tot 28 procent.
Lage inkomens hebben geen geld voor een warmtepomp of isolatie en geven in verhouding al een groot deel van hun inkomen uit aan energielasten. Voor hen komt doelgroepgerichte subsidie- of compensatieregeling.
Regeerakkoord
Het belastingvoorstel van Samsoms klimaattafel gaat veel verder dan het regeerakkoord. Daarin is voor volgend jaar ook een verhoging van de energiebelasting op aardgas en een verlaging van de stroomtaks aangekondigd, maar een veel kleinere (plus 3 cent voor aardgas en min 0,72 cent voor stroom). De verhoging die Samsom voorstelt, komt daar bovenop. Aardgas is nu nog zo goedkoop dat de technisch haalbare alternatieven voor de gasgestookte cv-ketel (warmtenet/stadsverwarming en elektrische warmtepompen) niet aantrekkelijk genoeg zijn om de energietransitie mogelijk te maken.
Eigenaren van een met gas verwarmde woning zullen pas bereid zijn een warmtepomp aan te schaffen als ze daarvoor beloond worden met een fors lagere energierekening, is de gedachte. De prijsverschillen tussen gas en stroom zijn op dit moment te klein om mensen te laten kiezen voor de milieuvriendelijke oplossing.
Dure warmtepomp
Overstappen op een warmtepomp is vrij duur, omdat bestaande woningen daarvoor meestal flink verbouwd moeten worden (extra isolatie en andere radiatoren of vloerverwarming). Ook zorgen de geluidseffecten nog voor de nodige discussie. Men verwacht dat die kosten snel zullen dalen als de warmtepomp eenmaal massaal aangeschaft wordt.
De Tweede Kamer beslist uiteindelijk of het belastingvoorstel van Samsom en andere onderdelen van het Klimaatakkoord ook echt worden uitgevoerd. De Kamer kan niet alle voorstellen terzijde leggen, want de coalitiepartijen en de linkse oppositiepartijen hebben zelf besloten dat Nederland van het aardgas af moet. Om dat te bereiken is ook een wetswijziging noodzakelijk: eigenaren van een bestaande woning met gasaansluiting kunnen nu niet gedwongen worden van het gas af te gaan. Dat recht op een aardgasaansluiting moet in de wet gewijzigd worden in een recht op verwarming. De gasaansluitplicht voor nieuwbouwwoningen is al afgeschaft en verdwijnt per 1 juli. We wachten met spanning op definitieve plannen in tweede week juli.
